Miejsca pamięci związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 r.

10 Lis. 2016

Miejsca pamięci związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 r.


W 1915 roku przez teren powiatu przemieszczały się wojska rosyjskie, austriackie i niemieckie oraz oddziały I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego. Tego roku zostały stoczone bitwy pod Wolą Osowińską (gm. Borki) i Grabowcem (gm. Kąkolewnica).
W 1936 r., w pierwszą rocznice śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego, społeczeństwo usypywało kopce-pomniki Marszałka. Powstały one także na terenie powiatu radzyńskiego - w Żakowoli Radzyńskiej i Brzozowicy Dużej (na terenie gminy Kąkolewnica) oraz w Żerocinie (gmina Drelów,obecnie powiat bialski).

Miejsca pamięci na terenie powiatu radzyńskiego związane z odzyskaniem niepodległości w 1918 r.

 

Brzozowica Duża:
Pomysłodawcą budowy kopca oraz pomnika ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego na szlaku I Brygady Legionów był Edward Trzeciak – leśniczy. Kopiec usypała miejscowa ludność we współpracy z pracownikami leśnymi. Miejsce pamięci przetrwało okupacje i okres PRL-u. W 1940 r. płaskorzeźbę z głowa Marszałka zdjęto z pomnika i ukryto w leśniczówce. W latach 70-tych odnalazła ją Jan Stasiewicz- późniejszy leśniczy, który przechował medalion u siebie, a w momencie utworzenia parafii w Brzozowicy przekazał go proboszczowi ks.  Edwardowi Szarkowi. Płaskorzeźba wróciła na pomnik w maju 1992 r., odprawiono wtedy uroczysta msze polową, w której uczestniczyli ostatni żyjący żołnierze Marszałka, a na pomniku umieszczono orzełka legionowego.  Od 1998 roku Brzozowica znajduje się na trasie „Marszów Szlakiem Legionów Józefa Piłsudskiego na Podlasiu”, które organizowane są na przełomie maja i czerwca.

Żakowola Radzyńska:
12 maja 1935 roku po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego, spontanicznie zebrała się Rada Gromadzka Żakowoli Starej, aby uczcić pamięć Komendanta i jego Legionów. Rok później na obrzeżach Żakowoli Radzyńskiej miejscowa ludność, inspirowana przez radnego wojewódzkiego Jana Piekarskiego,  z zapałem przystąpiła do prac mających na celu powstanie kopca-pomnika. Prace zakończyło uroczyste odsłonięcie pomnika, w którym udział wzięło całe lokalne społeczeństwo, władze, księża.
Niestety w 1940 r. na polecenie Niemców kopiec rozebrano, a kamienie wykorzystano do budowy drogi wiodącej w kierunku Polskowoli.
29 listopada 2013 r. postawiono pomnik z następująca treścią:
W SIERPNIU 1915 R. DRUGIM ROKU WALKI ORĘŻNEJ O NIEPODLEGŁOŚĆ NARODU POLSKIEGO SZLAKIEM TYM  SZLI W BÓJ ŻOLNIERZE JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO I BRYGADA, 4 PP.  W PIERWSZĄ ROCZNICĘ ŚMIERCI KOMENDANTA. ŻAKOWOLA 12 MAJA 1936 R.
Kopiec w Żakowoli Radzyńskiej został odbudowany i odsłonięty 9 listopada 2014 r.
  
Grabowiec:
W sierpniu 1915 r., na zachód i południe od Międzyrzeca toczyły się walki pomiędzy wojskiem austriackim, a cofającymi się oddziałami carskimi. Zginęło wtedy wielu żołnierzy,  również Polaków służących w armiach zaborczych. Według miejscowej ludności pochowano tu około 1000 ciał.
Przejeżdżając niedaleko cmentarza, można zauważyć otaczający go  wał ziemny i zarysy mogił. Teren porastają pojedyncze drzewa i krzewy, pośrodku stoi drewniany krzyż i umieszczona  kamienna tablica z tekstem:
TU SPOCZYWAJĄ ŻOŁNIERZE ARMII AUSTRO-WĘGIERSKIEJ I NIEMIECKIEJ POLEGLI W SIERPNIU 1915 R.

Wola Osowińska:
Granitowy pomnik został postawiony z inicjatywy Towarzystwa Regionalnego w ramach projektu Ocalić od zapomnienia. Znajduje się na nim inskrypcja o treści:
W HOLDZIE ŻOŁNIERZOM iv PUŁKU PIECHOTY I I BRYGADY LEGIONÓW POLSKICH WALCZĄCYM W REJONIE WOLI OSOWIŃSKIEJ 10 I 11 SIERPNIA 1915 R. r. „… by z krwi naszej życie wzięła Ta - co nigdy nie zginęła” Towarzystwo Regionalne w Woli Osowińskiej 11.xi.2005r.

Dzięki strategii pułkownika Bolesława Roji, po kilkugodzinnej wymianie ognia Rosjanie zostali wyparci z Woli Osowińskiej i okolicznych okopów, zachowanych do dzisiaj w woleńskim lesie.

Radzyń Podlaski:
Na dzwonnicy kościała Trójcy Świętej, od strony ul. Warszawskiej, znajduje się tablica upamiętniająca bohaterów Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), o treści:
"W HOŁDZIE BOHATEROM/POLSKIEJ ORGANIZACJI WOJSKOWEJ/ ORAZ INNYCH ORGANIZACJI NIEPODLEGŁOŚCIOWYCH/ BIORĄCYM UDZIAŁ W WYZWOLENIU ZIEMI RADZYŃSKIEJ/ SPOD OKUPACJI NIEMIECKIEJ I AUSTARIACKIEJ W 1918 ROKU/ NA PAMIĄTKĘ 95 ROCZNICY WALK I ROZBROJENIA GARNIZONU/ NIEMIECKIEGO W RADZYNIU PODLASKIM/ 12 LISTOPADA 1918 ROKU/ SPOŁECZEŃSTWO POWIATU RADZYŃSKIEGO/ Radzyń Podlaski, 11 listopada 2013 r."

Tablica upamiętniająca bohaterów Polskiej Organizacji Wojskowej i innych organizacji niepodległościowych biorących udział w wyzwoleniu ziemi radzyńskiej spod okupacji niemieckiej i austriackiej została wykonana z inicjatywy wiceprzewodniczącego Rady Powiatu w Radzyniu Podlaskim Mirosława Walickiego ze środków finansowych powiatu radzyńskiego. Jej odsłonięcie odbyło się 11.11.2013 r.
 

Kopiec w Brzozowicy Dużej
Pomnik w Żakowoli Radzyńskiej
Obelisk w Woli Osowińskiej
Tablica POW w Radzyniu Podlaskim
Kopiec w Żakowoli Radzyńskiej, fot. podlasie24.pl
Cmentarz wojenny w Grabowcu, fot Gmina Kąkolewnica
[ data dodania : 10 Lis. 2016 / wizyt : 6564 ]

‹ zobacz wszystkie

Dodaj opinię Dodaj opinię
Deklaracja dostępności   |   Aktualności   |   Kontakt-KULTURA   |   Publikacje   |   Sery z Radzynia Podlaskiego   |   Do pobrania   |   Nota prawna   |   Regulamin
facebook