To warto zobaczyć: Czemierniki

Rezydencja Firlejów w Czemiernikach

Będąc w tej okolicy warto odwiedzić pobliskie Czemierniki. To dawne miasto należące do wielkiego rodu Firlejów, znane dziś z obronnego założenia pałacowo-parkowego z początku XVII wieku. O prawo miejskie dla osady wystarał się w 1509 roku u Zygmunta I Starego wojewoda lubelski, kasztelan krakowski i hetman wielki koronny Mikołaj Firlej. Jego następca – biskup płocki i późniejszy prymas Polski Henryk Firlej uczynił Czemierniki miastem przewyższającym wiele innych miast lubelskich (z powodu piękności ogrodów i wspaniałości pałacu – twierdził ówczesny dziejopis Szymon Starowolski).

Pałac, wybudowany w latach 1615-1622 według kanonu architektury renesansowej Andrea Palladia, stoi nad stawami, pośród zespołu murowanych fortyfikacji z czterema bastionami połączonymi murami kurtynowymi z strzelnicami. Od umocnień oddziela go dodatkowo fosa z mostem. Tak zaprojektowany układ obronny, oparty na sprawdzonych wzorcach włoskich, zdał egzamin w czasie potopu szwedzkiego, kiedy to najeźdźcy nie mogli zdobyć czemiernickiego zamku.
Sam pałac to regularna, prostopadłościenna budowla o trzech kondygnacjach, z zachowanym do dziś renesansowym symetrycznym układem wnętrz. Także klasyczne obramienia prostokątnych okien, wydatne potrójne gzymsy wyznaczające wysokość poszczególnych kondygnacji oraz otwarta loggia ze schodami na piętro – to charakterystyczne cechy architektury epoki odrodzenia. Niestety, w wiekach XVIII i XIX zmieniający się bardzo często właściciele czemiernickich włości nie dbali o właściwe utrzymanie obiektu, który popadł w zaniedbanie i utracił sporo ze swego pierwotnego piękna. Gruntowny remont pałacu przeprowadził dopiero w 1852 roku hrabia Wincenty Krasiński, generał wojsk polskich i ojciec Zygmunta Krasińskiego, autora „Nieboskiej komedii”. Wtedy to nad pogrążonym dachem wzniesiono wysoką neogotycką attykę z ostrołukowymi niszami, a we wnętrzach pojawiły się ozdobne drzwi i kominki z czarnego marmuru.
W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzą jeszcze późnorenesansowa brama z 1622 roku i oficyna z 1629. Z pałacu (obecnie jest własnością prywatnej fundacji) prowadzi do miasta, częściowo groblą nad stawem, ulica Zamkowa.
W mieście najważniejszym zabytkiem jest późnorenesansowy kościół pw. św. Stanisława Biskupa, fundowany w latach 1603-1617 przez biskupa Henryka Firleja. We wnętrzu zachowała się sztukateryjna dekoracja sklepień, w typie renesansu lubelskiego, wykonana przez muratora Jana Wolffa, znanego m.in. z realizacji w kościołach Zamościa, Radzynia Podlaskiego i Turobina.